3.1 Wat is democratie?
Belangerijke Begrippen zie SE2 Begrippen
Wat is politiek?: Politiek gaat over het maken van keuzes waaraan alle burgers in een staat zijn gebonden. Politici nemen besluit die van algemeen belang van het volk: de samenleving. De meeste landen zijn soeverein dit betekent dat een land zelf mag bepalen wat er gebeurd in een land. PAS OP: Dat een land soeverein is betekent niet dan een land zomaar alles mag doen zoals mensenrechten schenden. Hiervoor kan het land straf krijgen.
Directe democratie bestaat eigenlijk niet meer. In het oude Athene was dit wel het geval waar autochthone mannen in een referenda. Maar in de meeste democratische landen zien we dat er representatieve democratie. Dit is ook de democratie die we in Nederland hebben. Daarbij kiest het volk een volksvertegenwoordiger. Die samen regeren de overheid. En maken samen wetten. Er zijn ook een aantal kenmerken voor de democratie:
- Individuele vrijheid: Je mag je mening uiten en je binnen de wetten leven zoals je wilt.
- Politieke grondrechten: Iedereen boven 18 mag in het geheim stemmen en zich verkiesbaar stellen.
- Wettelijk beperkte bevoegdheden: Nooit zomaar aangehouden: dus regering heeft ook beperkte macht.
- Onafhankelijke rechtspraak: Rechters zijn onafhankelijk
- Persvrijheid: pers-vrijheid 🤯
Je hebt 2 soorten representatieve democratie :
Parlementair stelsel
In een Parlementair stelsel kiest de bevolking via een verkiezingen een parlement. Dit is het grootste machtsorgaan. Het parlement wijst de bestuurders, ministers en staatssecretarissen aan. Het kabinet moet zich ook altijd verantwoording afleggen aan het parlement. Dit is hoe het regering werkt in Nederland. Ons parlement is de 2de kamer.
Presidentieel stelsel
In een presidentiële democratie kiest het volk direct het machtigste persoon van de regering. De president is dan een democratisch aangewezen dictator van een land. Landen die dit hebben is bijvoorbeeld de VS en Frankrijk.
Nederland heeft sinds 1814 een constitutionele monarchie een staatsvorm waarin de taken en bevoegdheden in de grondwet zijn vastgelegd. Maar vanaf 1848 na vele opstand in andere landen waarbij de koning overgooit wordt. Werd onder druk van de Nederlanden nog meer macht van de koning ontnomen en sinds dien hebben we een parlementaire democratie.
Dat we in een democratisch land wonen is te zien in de Grondwet daar zijn je politieke rechten allemaal beschreven en jij als individu mag bepalen hoe je die gebruikt diet is te zien door bijv:
- Taken en bevoegdheden van de drie politieke machten zijn nauwkeurig beschreven en gescheiden
- Alle nederlanders vanaf 18 jaar hebben actief en passief stemrecht. (ze mogen stemmen: actief en ze mogen op gestemd worden: passief)
- De regels van politieke besluitsvorming zijn vastgelegd zie artikel 81 grondrecht
- De overheid moet een vrije media hebben en moet deze ook goed informeren.
Dat we in Nederland de democratie hebben is heel fijn. Maar hoe ziet dat er uit in landen waar dat niet zo is? Dat noemen we een autoritaire regieme. Ook wel een dictatuur genoemd. Wat zijn kenmerken van een autoritair regieme. (PS: het is precies het tegenovergestle als de kenmerken van een democratie):
- trias politicia niet gescheiden
- grondrechten niet gerespecteerd
- oppositie partijen vaak verboden
- vaak overheidsgeweld
- verkiezingsfraude, manupaltie en geweld
- geen persvrijheid dus censuur
Er zijn verschillende soorten autoritaire regiemes:
- Militaire: Waar de militaire alle macht heeft en alles onder controle houdt.
- Ideologie: Bepaalde idologie die heerst en door indoctrinatie over de overheid wordt verteld waardoor zij dat ideologie hun ideologie maakt. en zo geen opstand krijgen
- Religie: Godsdienst verheven tot staatsideologie ook wel theocratie genoemd.
Er zijn ook tussenvormen tussen democratie en autoritaire regiemes: die hebben dan kenmerken van beide bestuursvormen:
Alleen 8,7 % van de wereld heeft een sterke democratie en Nederland is er een van. Terwijl de VS op 28ste staat.
Uit de powerpoint: In nederland leven we in een democratie: we hebben in nederland een parlementaire democratie met een constitutionele monarchie. In Nederland bestaat het parlement uit de 1e en 2de kamer. Ook wel de de staten-generaal. De Staten-General check het kabinet die bestaat uit ministers en staatssecretarissen. Die moeten hun beslissingen vertegenwordigen in de 2de kamer. De koning en de ministers samen noemen we de regering. De 2de kamer bestaan uit 150 zetels dat is een plekje in de 2de of 1ste kamer. In de 2de kamer worden deze direct gekozen vanuit het volk en in de 1ste kamer worden deze gekozen vaniut de Provinciale Staten. In de 1e kamer zitten maar 75 zetels. De provinciale staten lijken op de leden van de Staten-General maar dan op een provinciale niveau. Maar daarover later in dit hoofdstuk.
Politiek gaat over het maken van keuzes waaraan alle burgers in een zijn gebonden. Politici nemen besluiten die van algemeen belang zijn. We hebben 2 soorten democratie directe en indirecte: Direct: het volk kiest zelf voor lelke keuze in een referenda. En indirect het volk kiest mensen die die beslissingen neemen van een kleinere groep. Kenmerken van een democratie is
- Tria politica gescheiden
- Individuele vreiheid
- er is een grondrechten die gerespecteerd wordt
- volk kiest volksvertegenwoordigers
- regering en parlement maken samen wetten
- kiezen is eerlijk vrij en geheim
- er is persvrijheid Dat er democratie bestaat heel leuk maar hoe zit dat in niet democratische landen? die hebben een autoritaire regieme ook wel dictators genoemd vaak een persoon of een kleine groep mensen die alles beheersen kenmerken:
- grondrechten geschonden
- machtscheiding ontbreektk
- oppositiepartijen verboden
- geen erlijke en vrije verkiezingen
- er is geen persvrijheid: censuur
- leger speelt grote rol
- grondrechten niet gerespecteerd
Veel landen zitten er tussen in maar 8,7 % heeft sterke democratie zoals bijv. Nederland.