1.1 Ontvangsten en Uitgaven

Ontvangsten

4 Situaties die je goed moet kunnen (rekenen)

Er zijn vier situaties waar je goed mee om moet kunnen gaan, want je gaat ze vaak gebruiken:

1. Absoluut getal → procenten

Bijvoorbeeld: 10 mensen, waarvan 5 meisjes zijn → 50% meisjes.

Voorbeeld: In 2021 woonden er 17,5 miljoen mensen in Nederland, waarvan 2,9 miljoen jonger waren dan 16. Bereken hoeveel procent van Nederland in 2021 jonger was dan 16.

📚 Antwoord:

$$\frac{\text{deel}}{geheel}\times 100=\frac{2,9}{17,5}\times 100=16,6\%$$

Andere formules die je moet kennen:

$$\frac{nieuw-oud}{oud}\times 100=\text{\% verschil tussen nieuw en oud}$$

Dit kan met getallen, maar ook als je het verschil tussen percentages wilt berekenen in percentages.

Voorbeeld: In 2022 was de winstmarge 18%. In 2023 was deze 15%. Bereken met hoeveel procent de winstmarges zijn veranderd in 2023 ten opzichte van 2022.

$$\frac{15-18}{18}\times 100=-16,7\%$$

Dus gedaald met 16,7%.

📚 Procent naar promille is delen door 10.

$$0,05\%=0,5‰$$

2. Procent → Absoluut getal

Voorbeeld: Brood kostte in 2019 1 euro. In 2024 is de prijs gestegen met 100% → 2019: 1 euro, in 2024: 2 euro.

Jaar	€	%
2019	27.000	100%
2023	…	110%

$$27.000÷100\times 110=29.700$$

En andersom:

Jaar	€	%
2016	…	100%
2019	27.000	108%

$$27.000÷108\times 100=25.000$$

Voorbeeld: Op 1 januari 2010 was de gemiddelde koopwoning €222.775. Gedurende 10 jaar steeg de prijs gemiddeld per jaar met 3,5%. Hoeveel kost die op 1 januari 2020?

$$222.775\times (1+0,035{)}^{10}=314.246,14$$

Dit voorbeeld laat zien hoe de prijs van een huis stijgt over tijd:

• In 2010 kostte het huis €222.775.
• De prijs steeg elk jaar met 3,5%.
• Na 10 jaar (in 2020) was het huis €314.246,14 waard.

We gebruikten een formule om dit uit te rekenen. Deze formule telt elk jaar de 3,5% erbij op, 10 keer achter elkaar. Zo zie je hoe snel prijzen kunnen stijgen als ze elk jaar een beetje omhoog gaan.

3. Procent → Procent

Het komt voor dat je helemaal geen getallen krijgt, maar alleen percentages, en dat je dan de procentuele veranderingen moet berekenen.

Voorbeeld: In de periode 2010-2020 steeg de huizenprijs in Haarlem gemiddeld met 5,3% per jaar. Hoeveel procent is de prijs gestegen tussen 2010 en 2020?

$1,053{\%}^{10}\ast 100=167,60$

1,0 = 100% dus dan is 1,053 = 105,3% 2010 = 100
2020 = 167,60
Dus gestegen met 167,60 - 100 = 67,60%.

Bereken de procentuele verandering tussen 2022 en 2025:

Jaar	%	Verandering
2022	1,5%	100%
2023	-2,5%
2024	5,0%
2025	3,0%

100×0,975×1,05×1,03=105,45100 \times 0,975 \times 1,05 \times 1,03 = 105,45100×0,975×1,05×1,03=105,45

Dus tussen 2022 en 2025 gestegen met 5,45%.

4. Indexcijfers

Indexcijfers zijn simpelweg percentages, alleen is het basisjaar (bijvoorbeeld 100) door jou gekozen.

Jaar	Index
2015	100
2020	120
2025	135

Met hoeveel procent is de index van 2020 gestegen ten opzichte van 2025?

$\frac{135-120}{120}\ast 100=12,5\%$ Want: $\frac{nieuw-oud}{oud}\ast 100=\text{procentuele verschil}$ En als je van nummer ⇒ index wilt gaan heb je de volgende formule nodig: $\text{formule indexcijfer}=\frac{\text{waarde van jaar x}}{\text{waarde van basisjaar}}\ast 100=\text{indexcijfer}$

Uitgaven

Er zijn uitgaven die bijna elk familie maakt:

• Vaste Uitgaven
  • Intrest van de hypotheek
  • Aflossing van de hypotheek
  • Belasting
  • Verzekering
  • Gas water elektriciteit internet ect.
  • Kinderopvang, Zwemles ect.
• Huishoudelijke Uitgaven: Kosten die maandelijks worden besteed voor het huishouden
  • Boodschappen
  • Benzine
  • Cadeaus
  • Uit eten
• Regeringsuitgaven (Geld dat in een potje wordt gestopt )
  • Kleding
  • Vakanties
  • Studies van kinderen
  • Onderhoud huis/auto
  • Huishoudelijke apparaten

Verzekeringen

Er zijn 2 soorten verzekeringen:

1. Schadeverzekeringen
2. Levensverzekeringen
3. Zorgverzekering

Hier zijn voorbeelden van verzekeringen

• Verzekering in geval van schade

  • Zorgverzekering (schade aan persoon)
  • Autoverzekering (schade aan auto)
  • Inboedel verzekering (schade aan spullen in een huis)

• Verzekering als iemand overlijd

  • Je krijgt geld als iemand overlijd om schulden af te lossen zoals hypotheek dat zijn de nabestaanden financieel verzekerd
  • Uitvaart verzekering: je krijgt om een begrafenis te houden

• Verzekering die verplicht is in NL: verzekering die betaalt voor al je zorg kosten.

  • Tandarts bezoek
  • Eerste hulp bezoek
  • Ect.

Schadeverzekering

Een schadeverzekering is een verzekering die je aanschaft voor het geval dat er een ongeluk gebeurt. Dan ben je er financieel voor verzekerd. De hoogte van de uitkering is gelijk aan de schade.

Levensverzekering

Je bent verzekerd voor het geval een persoon overlijdt (vaak jijzelf). De uitkering bij een levensverzekering is een vooraf afgesproken bedrag. Dit bedrag wordt uitgekeerd aan de begunstigde(n) na het overlijden van de verzekerde persoon. Ze helpen de nabestaanden van de persoon financieel, maar ook voor zaken zoals een uitvaart, enz.

Voor- en nadelen van een verzekering

Voordelen

• Verzekering beschermt je tegen financiële schade.
• Verzekering brengt rust omdat je niet meer hoeft na te denken over “wat als”.
• Het zorgt ervoor dat de maatschappij stabiel blijft door de bovenstaande twee punten.

Nadelen

• Verzekering kost geld. Een ander woord voor maandelijkse lasten voor een verzekering noemen we een premie.
• Omdat verzekeraars zo min mogelijk willen uitbetalen, proberen ze er vaak onderuit te komen. Er zitten ook veel regels aan vast, waardoor het complex wordt.
• Mensen willen ervoor zorgen dat ze het geld krijgen en gaan daarom soms dingen doen om dat geld te krijgen (wat niet altijd goed is).

Eigen risico:

Eerste deel zelf betalen en als het boven die prijsgrens gaat wordt het vergoed door de verzekering.